De vruchten van de Geest
Christenen maken sinds 1970 onveranderd rond de 32 procent van de wereldbevolking uit en de prognose is dat het christendom tussen 2025 en 2050 gelijke pas houdt met de toename van de wereldbevolking. Cijfers van het Center for the Study of Global Christianity van het Amerikaanse Gordon-Conwell Theological Seminary geven dat aan. Over 27 jaar zou het christendom zelfs net als in 1900 opnieuw ruim 34 procent van de totale wereldbevolking uitmaken. Daarmee is en blijft het de grootste godsdienst ter wereld.
Frederique Vanneuville
Goed en wel beschouwd is dat best merkwaardig. De christelijke leer is immers niet bepaald toegankelijk te noemen. De menswording van God, een trinitair godsbeeld, het verhaal van de transfiguratie en de wonderverhalen in de evangeliën, het concept van de erfzonde, de katholieke leer over de transsubstantiatie… – het zijn zaken die je niet in één-twee-drie uitgelegd krijgt. En dan hadden we het nog niet over de paastijd, met de verrijzenis en de hemelvaart van Jezus, culminerend in Pinksteren, de gave van de Geest.
Geestdrift
Pinksteren, dat komende zondag wordt gevierd, zit in het collectieve geheugen via de talloze kunstwerken waarop de apostelen afgebeeld staan met vurige tongen boven het hoofd en een uitdrukking van verbazing en vreugde – kortom: geestdrift – op het gezicht. Hoewel, kunnen we vandaag werkelijk nog stellen dat Pinksteren tot het collectieve geheugen behoort nu steeds meer mensen het verschil niet meer kennen tussen Allerheiligen en Hemelvaart of daar gewoonweg niet de minste interesse voor hebben? Mensen die de heilige Geest alleen kennen van grapjes over de conceptie van Jezus? Voor wie de christelijke feestdagen alleen van belang zijn omdat het officiële verlofdagen zijn? Vandaag hebben we wellicht nood aan directere, concretere taal om over de betekenis van Pinksteren te spreken. Bijvoorbeeld dat de Geest voor gelovigen de goddelijke kracht is die in Kerk en wereld zorgt voor vernieuwing, vergeving, wijsheid, inzicht en waarheid op een manier die het loutere mensenwerk overstijgt, en dat Gods Geest onzichtbaar maar voelbaar werkzaam is in de wereld zoals we de wind niet zien, maar wel voelen.
Eenvoudige taal
Teksten in het Oude en Nieuwe Testament spreken op zeer uiteenlopende manieren over de Geest. In zijn nog steeds zeer lezenswaardige boek De Geest in de Bijbel en in de wereld (Davidsfonds, 1996) concludeert exegeet Peter Schmidt op basis van een analyse van al die teksten dat je de Geest niet in een formule kan vatten, “maar wat er van God ervaarbaar is – Zijn werking, Zijn invloed op de mensen, Zijn aanwezigheid in de wereld –, dát zal de Bijbel uitdrukken als het werken van Zijn Geest.” En die werking is eigenlijk heel eenvoudig te herkennen overal waar “liefde, vreugde en vrede, geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zachtmoedigheid en zelfbeheersing” het handelen van mensen leiden. Die opsomming van de vruchten van de Geest hebben we te danken aan de apostel Paulus (Galaten 5, 22-23). Diens teksten zijn vaak niet zomaar te begrijpen, maar hier hanteert hij verrassend eenvoudige taal die ook niet-gelovigen zonder moeite vatten.
Werkwoord
Paulus’ lijstje werkt trouwens ook in de andere richting: als die vruchten er zijn, dan kan dat het teken zijn dat de Geest daar aan het werk is, ook op plaatsen en momenten waar we dat misschien niet zouden verwachten. Schmidt waarschuwt wel dat we sowieso voorzichtig moeten zijn met wat we wel of niet als het werk van de Geest bestempelen. Uiterlijk succes is niet per se een garantie dat de Geest aan het werk is. Dus ook als de rooms-katholieke Kerk in de toekomst haar dominante positie behoudt binnen de grootste wereldgodsdienst, blijft de vraag of haar wetten en structuren ruimte geven aan het waaien van de Geest. Volgens kerkjurist Myriam Wijlens, die vanuit Rome het wereldwijde synodaal proces in de Kerk mee coördineert, is dat de cruciale vraag in die hele onderneming (blz. 2-3). Nu al ziet ze in de kerkgemeenschap ongelooflijke dingen gebeuren doordat mensen samen op weg gaan, werkelijk naar elkaar luisteren en dat waaien van de Geest laten gebeuren. Pinksteren is duidelijk een werkwoord. Zalig Pinksteren! III
