Beste Tertio-lezer, deze week brengen we een dossier over vrouwen en kunst. Voor vrouwen was het lastig om een artistieke carrière uit te bouwen. Degenen die daar toch in slaagden, werden bij leven dikwijls genegeerd, en als ze toch succes oogstten, werden ze na hun dood uit de geschiedenis gewist. Sabine Alexander brengt ze tot leven en tot hun recht.
Tertio sprak met minister van Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez (Vooruit). Zij wil van bijna paternalistisch goed bedoelde liefdadigheid naar emanciperend partnerschap. De centrale vraag moet zijn: “Wat maakt voor jullie het verschil?”
Verder in dit nummer
Op 21 mei vinden in Griekenland parlementsverkiezingen plaats. De recente treinramp, de wankele economische situatie en een nieuw kiessysteem maken de uitkomst onzeker. Mag Nea Dimokratia verder gaan op de ingeslagen weg, of komt SYRIZA opnieuw aan de macht?
Dat openbare culturele instellingen niet mogen discrimineren om ideologische, filosofische of politieke redenen, beschouwen we vandaag als een verworvenheid. Dat hebben we te danken aan de wet die vijftig jaar geleden het Cultuurpact juridisch verankerde en sindsdien de verschillende levensbeschouwingen politiek in evenwicht houdt.
Het afgelopen jaar bleek (Vlaamse) geschiedenis een populair item in opiniestukken. Menig historicus leefde zich uit in al dan niet virulente commentaren en kritieken. Lang voor de eerste regel van De canon van Vlaanderen was geschreven, publiceerde de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) een resem motieven en bezwaren ertegen. Nog voor op nieuwjaarsdag de eerste aflevering van Het verhaal van Vlaanderen in de ether ging, waren de intellectuele degens al geslepen om de reeks en het concept neer te sabelen.
Mariaverschijningen en huilende madonna’s blijven niet alleen het grote publiek, maar ook romanciers en filmmakers fascineren. Vorige maand verscheen de roman Een wonder van Victoria Mas en ging de film De man uit Rome van Jaap van Heusden in première. Beiden nemen de sterk uiteenlopende reacties op zulke wetenschappelijk moeilijk te bewijzen fenomenen onder de loep.
“De clerus verricht een dienstwerk, maar het volk van God komt op de eerste plaats. Om de roeping van alle gedoopten ernstig te nemen, is samen op weg gaan, elkaar beluisteren en samen onderscheiden, noodzakelijk”, stelt Lazzaro You Heung-sik, prefect van het Dicasterie voor de Clerus. De Zuid-Koreaan zag de Kerk in zijn land groeien, waardoor er ook steeds meer priesters bijkwamen. “Omdat ze met velen zijn, namen ze taken van leken over en dreigt klerikalisme. Dat is een groot gevaar. Synodaliteit is de sleutel om klerikalisme te overwinnen.”
Onlangs maakte ik kennis met Propaganda, een boek uit 1928 van Edward Bernays. Ik moest spontaan denken aan Over Woke van Bart De Wever en aan het betoog van republikein Ron DeSantis in Florida. De naam Bernays doet wellicht geen belletje rinkelen, maar de man heeft met zijn ideeën en de concrete toepassingen ervan een bepalende invloed gehad op de loop van de recente geschiedenis.
Een kleuter weet het, op de melodie van Altijd is Kortjakje ziek: “Maandag, dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag, zaterdag en dan komt zondag. Zeven dagen in de week.” Het lijkt de evidentie zelve. Maar dat is het natuurlijk niet. Dat we tellen in dagen, aangegeven door het opgaan en ondergaan van de zon, wijst zichzelf uit. Heel anders staat het met het feit dat er zeven dagen in de week zijn. Dat is een heel oude erfenis, met een dikke joods-christelijke wortel. Maar er hebben ook andere systemen bestaan. En het is niet toevallig dat er zowel bij de Franse als bij de Russische revolutie pogingen ondernomen zijn om zo’n ander wekenstelsel in te voeren.
Ze treedt op, zingend en gitaar spelend. Haar bindteksten vallen op en ook haar contact met het publiek is apart, van een zeldzame warmte en betrokkenheid. Ze heeft een verhaal te vertellen. Over vreugde en verdriet, begin en einde, vriendschap en liefde. Over liefde voor haar ouders, haar gezin, de muziek, haar leerlingen, de medemens en de natuur. Aan Tertio vertelt Martine Dams hoe ze op die weg terechtkwam.
