“Democratie is de beste waarborg voor mensenrechten”
Klein als het is, bokst België als verdediger van mensenrechten internationaal boven zijn gewicht. “De groten waarderen ons omdat we ons zo smijten”, zegt Veronique Joosten, directeur Mensenrechten bij Buitenlandse Zaken in Tertio nr. 1.187 van 9/11/2022. België is een constructieve speler zonder verborgen agenda. Dat imago mag ons land vanaf 1 januari voluit in de verf zetten als vers gekozen lid van de VN-Mensenrechtenraad, een mandaat voor drie jaar.
Sylvie Walraevens
Elk jaar komt één derde van de zitjes vrij in de VN-Mensenrechtenraad. Om ‘mee te spelen’ moeten kandidaat-landen door de Algemene Vergadering van de VN verkozen worden. Dat is geen formaliteit, ook al dienden voor de westerse groep slechts twee landen een kandidatuur in: Duitsland en België. Jarenlang voorbereidingswerk en een stevig pleidooi zorgden voor groen licht voor ons land. “Het constructieve overlegmodel zit diep in het Belgische DNA”, verklaart Veronique Joosten. “België is door zijn nationale geschiedenis en politieke structuur sterk gericht op dialoog en luisterbereidheid. Dat is internationaal gekend en wordt gewaardeerd. Bovendien zijn we binnen de EU een geëngageerde speler. We steunen de EU-delegaties voluit en kregen al meermaals een mandaat om in naam van de Unie dossiers te onderhandelen.”
Vaak wordt beweerd dat de mensenrechten niet echt universeel zijn, maar op westerse leest geschoeid. Wat is daar van aan?
“Dat is een van de grote discussiepunten. Voor België en veel andere landen zijn de mensenrechten onmiskenbaar universeel, terwijl aanhangers van het cultureel relativisme dat bestrijden. Sommige landen, bijvoorbeeld China, voeren aan dat een land eerst een zeker niveau van ontwikkeling moet hebben voor het voluit aandacht kan hebben voor bepaalde mensenrechten. Maar de universaliteit van de mensenrechten verdedigen is niet hetzelfde als eisen dat ze altijd en overal op dezelfde wijze worden toegepast of afdwingbaar zijn. De verdragen laten een zekere marge toe en houden rekening met evoluties binnen een land. Er kunnen ook beperkingen worden gesteld aan bepaalde rechten, maar dat is streng gereglementeerd en de toetsing van die voorwaarden gebeurt door een rechterlijke instantie. Neem bijvoorbeeld het recht op vrijheid van godsdienst, dat zowel in het internationaal recht als in de Belgische grondwet gewaarborgd is. Toch is dat geen absoluut recht. Het kan beperkt worden ter bescherming van de veiligheid, de volksgezondheid of de vrijheden van anderen. De bescherming van de openbare orde wordt niet overal op dezelfde manier ingevuld.”
