“Niet alle verandering is vooruitgang”
Frank Judo neemt ons in zijn boek Het bewaren waard mee op een wandeling langs eenentwintig soms hardnekkige misverstanden over conservatisme. Het stoort hem dat de buitenwacht conservatief denken steevast plaatst tegenover vooruitgang. “Niet alle verandering is vooruitgang en soms boeken we meer vooruitgang door te bewaren dan door te veranderen”, stelt de advocaat in Tertio nr. 1173-1174 van 3 augustus.
Kris Somers
Tertio ontmoet Frank Judo in het Diocesaan Pastoraal Centrum te Mechelen. Alvorens het gesprek aan te vatten, wandelen we nog even de kapel binnen om het recent gerenoveerde 17de-eeuwse altaarstuk van de Antwerpse barokschilder Jan Cossiers te bewonderen. “Deze kapel is een parel van het verborgen religieus erfgoed van Mechelen”, mijmert Judo. We geven hem geen ongelijk, te meer daar het onderwerp van ons gesprek alles te maken heeft met bewaren wat de moeite waard is.
Wat is voor u het bewaren waard?
“Heel veel. Eigenlijk alles wat betekenis heeft voor mensen. Dat kan heel uiteenlopend zijn van mens tot mens en verschilt ook naargelang de situatie en de context. De titel van mijn boek luidt Het bewaren waard omdat dat raakt aan iets wezenlijk over de keuzes die wij maken over ons gedeelde verleden. Misschien is het inderdaad een meerwaarde van het conservatief denken om zorg te dragen voor een goede afweging in ons keuzeproces wanneer dingen dreigen verloren te gaan die schoon, waar of goed zijn. Conservatisme moet zelf niet mooi zijn. Het is dat vaak ook helemaal niet. Maar het wil wel de schoonheid bewaren.”
Conservatisme vertrekt vanuit een pessimistisch mensbeeld. Maakt dat de conservatief tot misantroop?
“Zeker niet. Misantropie ontstaat uit teleurstelling over de mens. Het zal wellicht vaker voorkomen bij iemand met een optimistische kijk op mens en wereld. Een pessimistisch mensbeeld behoedt de conservatief precies voor die teleurstelling omdat de verwachtingen niet te hooggespannen staan. Vanuit die voorzichtigere insteek komt er ook meer ruimte voor aangename verrassingen wanneer, ondanks de onvolmaaktheid, de mens bij momenten toch het vermogen blijkt te hebben boven zichzelf uit te stijgen. Het stoort me trouwens dat de buitenwacht conservatisme steevast als polariteit plaatst tegenover vooruitgang. Behoud is niet het tegenovergestelde van vooruitgang, maar van verandering. Niet alle verandering is vooruitgang en soms boeken we meer vooruitgang
door te bewaren dan door te veranderen. Vooruitgang door behoud verdedigen is vaak lastiger dan een geloof in voortdurende verandering prediken.”
