“We moeten ons verzetten tegen de sfeer van vijandigheid”
Marc Michils viert dit jaar zijn 10-jarige jubileum als algemeen directeur van Kom Op Tegen Kanker. Tevreden blikt hij terug: “Door in het werkveld te staan heb ik de enorme drive en de maatschappelijke inzet van veel mensen ervaren. Tijdens initiatieven als de 1.000 kilometer voor Kom op zie je de mensen op hun best”. Onlangs lanceerde Michils het boek Kom op! Voor solidariteit. Tegen vijandigheid. Want ook de vijandigheid vergelijkt hij met een kwaadaardig gezwel, dat de samenleving langzaam maar zeker ziek maakt. Tenzij je er samen een vuist tegen maakt.
Als een dag in zijn geheugen gegrift staat, is het wel 26 mei 2019, de zoveelste zwarte zondag. “De donderdag daarna hielden wij de 1.000 kilometer. Een feest van vriendschap en solidariteit, terwijl de mensen een paar dagen daarvoor boos, vijandig en extreem hadden gestemd”, getuigt Marc Michils. “Dan vraag ik mij toch af: wat is die contradictie, de paradox tussen enerzijds de mens van wie ik absoluut geloof dat hij solidair is, en anderzijds de kwaadheid en de verontwaardiging in een samenleving die ik geheel tegen de wil van de doorsnee Vlaming of Belg vijandiger zie worden?”
In uw boek overloopt u een aantal mogelijke haarden of bronnen van vijandigheid. Daarbij uit u kritiek op de sociale media.
“Ik heb niets tegen de sociale media, maar wel tegen de verfoeilijke werking van de algoritmes die het negatieve promoten omdat dat clickbaits en dus winst oplevert. In die zin vind ik het vreselijk dat mensen als Facebook-baas Mark Zuckerberg alleen uit zijn op winst en dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid totaal ontlopen. Ze zijn ook niet transparant over algoritmes. Ik verwijt mensen met extremistische standpunten niets. Die beseffen niet dat ze in een pervers systeem zitten van negatieve algoritmes en echokamers. Er is absoluut nood aan mediawijsheid om aan de mensen uit te leggen hoe die sociale media werken en hoezeer ze een werkelijkheid opgedrongen krijgen die niet klopt met de realiteit. Mensen als Zuckerberg geven toe dat hun systeem gebaseerd is op het negatieve en dat promoot, want dat levert winst op. Maar het gevolg is wel dat mensen in een wereld terechtkomen waarvan ze denken dat dat de echte wereld is. Of het nu gaat over migranten of over andere onderwerpen, er is een vloed van haatberichten. Volgens objectieve studies is er bovendien een overaanbod van negatief nieuws ten opzichte van goed nieuws. Dat creëert een context van vijandigheid, vervreemding, angst. Dat klimaat wordt door een aantal mensen met graagte aangemoedigd omdat ze daarmee hun gewin kunnen halen. Een pervers mechanisme.”
Hoe valt dat te doorbreken?
“Als je publieke ruimtes creëert en mensen met verschillende meningen, kleuren en afkomsten samenbrengt, verdwijnt de angst voor het vreemde. Dan zie je dat de anderen ook gewoon moeders of vaders zijn en mensen met allerlei soorten karakters. Maar als je getto’s gaat maken en mensen uit elkaar haalt, of sterker nog: vijandsbeelden creëert, dan schept dat een bepaalde sfeer. Zo werken politiek en media. Conner Rousseau (Vooruit) pakte recentelijk uit met de uitspraak: ‘Als ik door Molenbeek rij, dan voel ik me niet in België’. Daarna zei hij op tv dat hij het anders had bedoeld, maar een politicus als Rousseau had beter moeten weten. 90 procent van de mensen die die titel lezen, zullen hun vijandbeeld versterkt zien. Dat is hoe vijandbeelden worden gecreëerd.”
Verder lezen? Vraag een gratis proefabonnement aan of neem een abonnement.
