Paasnood

De laatste tijd worden we door zoveel gruwel omringd, dat de hoop op een betere wereld sneller smelt dan de ijskappen en gletsjers. Zelfs Rutger Bregman, die met zijn boek De meeste mensen deugen nogal wat depressieve burgers tot optimisme kon verleiden, is in zijn nieuweling een stuk pessimistischer. Hij verwacht het heil nu van “morele superhelden” – mensen die morele ambitie waarmaken. Ondertussen dreigen net individuen met nul morele ambitie maar met een narcistische machtshonger onze geschiedenis te bepalen. Daarom moeten we overschakelen op een oorlogseconomie, zo stelt Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad. 

Kwaad
Het kwaad is helaas een harde realiteit die onvoorstelbare proporties aanneemt door medeburgers van alle humaniteit te ontdoen en mee te sleuren in een maalstroom van wreedheid en oorlog. Een uitzichtloze situatie, zo lijkt het. “Wie zal ons verlossen van dit bestaan ten dode toe?” verzucht de apostel Paulus al in zijn brief aan de christenen van Rome (7, 24). Martin Heidegger zal die vraag twintig eeuwen later herhalen als hij het bestaan als ‘Sein zum Tode’ karakteriseert.

Zonde
De oudtestamentische lezingen van de veertigdagentijd spreken voortdurend over het kwaad dat het verbond met God doorkruist. De schrijvers breken zich het hoofd over hoe het toch mogelijk is dat wij collectief telkens weer de verkeerde weg inslaan. Ze noemen dat zonde – een woord dat vandaag alarmbellen doet afgaan. Begrijpelijk, zonde roept meteen een moraliserende Kerk op met al te veel nadruk op schuld en boete. Dat is jammer. In haar eerste betekenis gaat zonde over een ‘tegenover’ voor het kwaad: God, als radicaal appel om het goede te doen. In die relatie moeten we vaststellen dat we vaak dat ‘doel missen’. Dat is trouwens de letterlijke vertaling van het Griekse hamartia dat in het Nieuwe Testament wordt gebruikt voor zonde. Kwaad wordt daardoor uiterst ernstig genomen. Je komt er niet zomaar mee weg. Wat een troost voor de vele slachtoffers van kwaad die gerechtigheid zoeken! Tegelijk ligt in diezelfde relatie ook de mogelijkheid om verlost te worden uit de macht van het kwade dankzij vergeving en barmhartigheid. Hoe ontroerend om te zien dat de Bijbelse God diep geraakt wordt door het kwaad. Daarom gaat hij telkens weer op zoek naar zijn geliefde mens, naar ons: Hij wil ons verlossen uit de macht van kwaad, dood en wanhoop aan onszelf.

Verlossing
In de verhalen van lijden, dood en verrijzenis komt die God uiteindelijk zelf in de wereld. In Jezus wordt Hij overweldigd en vernietigd door het kwaad. En toch is dat niet het einde. De derde dag wekt God Hem op uit de dood. De verrijzenis is, zoals Maurice Bellet treffend zegt, “de vernietiging van de vernietiging”. Als je het kwaad als zonde ervaart, kan de kringloop van het kwaad doorbroken worden. Zonde opent meteen ook de mogelijkheid dat God ons verlost. In een wereld die in zichzelf opgesloten blijft en geen transcendentie ziet, verdwijnt dat perspectief op verlossing. Dan zijn we overgeleverd aan onszelf en aan onze menselijke onmacht. Morele ambitie zal ons dan niet redden. We hebben nood aan spirituele ambitie.

Recht in de ogen
Vandaag spreken we met schroom over zonde, verlossing en verrijzenis. De eerste christenen en de vroege kerkvaders koesterden deze woorden. Voor hen drukten ze een diepe overtuiging uit die ongezien was in de godsdienstgeschiedenis: God zelf treedt binnen in het menselijke drama en verlost ons – maakt ons los – van binnenuit van de tragiek van kwaad en dood. Dat kunnen wij zelf niet, dat heeft God voor ons gedaan. Beseffen christenen vandaag nog de kracht van die boodschap? Of hebben ze die overschilderd, zoals het Lam Gods van Jan van Eyck? Daar verving de ‘corrector’ de blik van het lam dat je recht in de ogen kijkt door ‘schapenogen’ die opzij kijken. Die oorspronkelijke oogopslag straalt oneindige liefde en kracht uit, en vraagt tegelijkertijd om een antwoord. 

De wereld is in paasnood: ze zoekt naar wat ons werkelijk kan redden uit de wanhoop van lijden, dood, kwaad en ellende. Christenen zijn daarom meer dan ooit geroepen om getuigen van de verrijzenis te zijn. 

Zalig Pasen!

Johan Van der Vloet

Meer opinies van
Johan Van der Vloet

Zelfbeschikking

Vorige vrijdag 8 maart, op Internationale Vrouwendag, werd abortus...

De regel van drie

Kort, krachtig en beslist geen verzwakte of wollige synthese. Dat is de...

Jubileum

Deze Tertio is de eerste van de vijfentwintigste jaargang. Een mijlpaal...

Uw Tertio account

Log in op uw Tertio account en lees meteen uw Tertio digitaal

Nog geen abonnee? Koop makkelijk en veilig uw abonnement op onze website.
Enkel digitaal lezen? Neem een digitaal abonnement en lees meteen verder.
Of maak een Tertio proefaccount aan en lees 1 maand gratis online!

Sluiten

Tertio nieuwsbrief

Interessant artikel? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf zo op de hoogte van al onze nieuwste bijdragen, evenementen en aanbiedingen.